Επολέμησαν εδώ οι Αθηναίοι του Πεισίστρατου, συμμαχούντων και άλλων πολλών Ελλήνων, εναντίον των Αθηναίων του Αλκμεωνίδου Μεγακλή και του Αριστολαϊδου Λυκούργου.
Ο Πεισίστρατος ,υιός του Ιπποκράτους ,το γένος Κοδρίδης και συγγενής του νομοθέτου Σόλωνος.
Με όλους αυτούς ο Πεισίστρατος και τα παιδιά του εξεκίνησαν εναντίον του Άστεως ( της πόλεως των Αθηνών ) προς ανάκτησιν της Αρχής ,μη ορρωδούντες προ ενός εμφυλίου πολέμου προφανώς. Ήϊσαν επί το Άστυ, λέγει ο Ηρόδοτος και καταλαβόντες το Ιερόν της Παλληνίδος Αθηνάς « αντία έθεντο τα όπλα». Διότι οι Αθηναίοι μόλις έμαθαν, ότι ο Πεισίστρατος εξεκίνησεν από τον Μαραθώνα ερχόμενος εναντίον του Άστεος, «και ούτοι πανστρατιή ήισαν επί τους κατιόντας», και έθεντο και αυτοί αντία τα όπλα, περί το Ιερόν της Παλληνίδος Αθηνάς . Επιστρατεύσαντες φυσικά και τους Ιππείς και τους Θήτας εκ των πολιτών, και εκστρατεύσαντες «πανστρατιά», όπως τονίζει ο Ηρόδοτος.
Ο πόλεμος ήτο βεβαίως εμφύλιος, διεξαχθείς μεταξύ Αθηναίων και Αττικών του Πεισιστράτου, βοηθουμένου και υπό άλλων Ελλήνων, και των Αθηναίων του Μεγακλή και του Λυκούργου. Επιτιθέμενος ήτο ο Πεισίστρατος. Αμυνόμενοι οι Αλκμεωνίδαι και οι Αριστολαϊδαι (Πάραλοι και Πεδινοί).
Κατά τα φαινόμενα δε προεξήρχεν η τάξις των «Κούρων Αθηναίων», όλοι καβαλλαρέοι (ιππείς),το άνθος του Άστεως, οι επίλεκτοι των Αθηνών.
Μας το μαρτυρεί ένα επιτύμβιο επίγραμμα του συγχρόνου τότε ποιητή Σιμωνίδη του Κείου.
Η μάχη επί Παλληνίδη ήρχισε με την επίθεσιν του Πεισιστράτου και διεξήχθη εν καιρώ νυκτός υπό το φέγγος της αργυράς Σελήνης. Έτσι εξήγησεν ο Πεισίστρατος ένα προ της μάχης χρησμόν, που του έδωκεν ο Ακαρνάν Αμφίλυτος , « χρησμολόγος ανήρ», που παρακολουθούσε τον Πεισίστρατον.
«Έρριπται ο βόλος, το δε δίκτυον εκπεπέτασται, Θύννοι δ΄οιμήσουσι σεληναίης δια νυκτός».
Το πεζόβολο ερρίφθη και το δίχτυ απλώθηκε , και οι γενναίοι (οι τόνοι) θα ορμήσουν την νύκτα με φεγγάρι. Και ώρμησαν την νύκτα με φεγγάρι. Και ώρμησαν μετά το δείπνον, την ώραν που οι αντίπαλοι Αθηναίοι «οι μεν προς κύβους, οι δε προς ύπνους» είχον τραπή.
Ο αιφνιδιασμός επέτυχε. Και οι εκ του Άστεως ηττήθησαν. «Οι δε αμφί Πεισίστρατον εσπεσόντες τους Αθηναίους» τρέπουν εις φυγήν, όπως λέγει ο Ηρόδοτος (Α,63). Και έτσι ο Πεισίστρατος νικητής και τροπαιούχος εισέρχεται εις την Πόλιν των ονείρων του. « Το τρίτον» καταλαβών την αρχήν αφώπλισε τους Αθηναίους, κατήργησε την Δημοκρατίαν και «εδραίωσε την Τυραννίδα» (Ηροδ.Α.64). Έμεινε τύραννος μέχρι του θανάτου του, επισυμβάντος το έτος 527π.χ. ότε τον διαδέχθηκαν τα παιδιά του Ιππίας και Ίππαρχος, οι Πεισιστρατίδαι.
Η επί Παλληνίδι όμως μάχη υπήρξεν φονική και δια τους Αθηναίους-Αλκμεωνίδας καταστρεπτική. Πολλοί έπεσαν εις την μάχην , άλλοι ετραυματίσθησαν κατ΄ αυτήν, άλλοι συνελήφθησαν αιχμάλωτοι και όμηροι και άλλοι αυτοεξωρίσθησαν μαζί με τους πολιτικούς αρχηγούς των.
Ο Πεισίστρατος ούτω ανέβηκεν εις την αρχήν και απέβη τύραννος μισητός παρά τα πολιτικά του προτερήματα και την γενναιότητα του. Τα ίδια ημπορούμεν να είπωμεν και δια τα παιδιά του τους Πεισιστρατίδας. Ο Σόλων όμως που διέγνωσε τα ελαττώματα του ανδρός εγκαίρως, είχε προειδοποιήσει τους Αθηναίους. «Προσέχετε, προείπε, την γλώσσαν ανδρός γλυκόστομου. Προσέχετε ,διότι όλοι τώρα βαδίζετε επί τα ίχνη της αλεπούς και όλοι σας έχετε χάσει τα μυαλά σας ».
