Κάθε χρόνο την 25η Μαρτίου οι Έλληνες γιορτάζουμε δύο γεγονότα. Το ένα είναι η επανάσταση του 1821 και αφορά το έθνος μας και το άλλο είναι ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου και αφορά την ορθόδοξη πίστη μας.
Κατά τη διάρκεια των τετρακοσίων χρόνων της Τουρκοκρατίας στην Ελλάδα, 1453-1821, οι Έλληνες εξεγέρθηκαν πολλές φορές εναντίον των Τούρκων κατακτητών. Εξεγέρσεις μικρότερες η μεγαλύτερες, εξεγέρσεις που οι περισσότερες υποκινούνταν από τις μεγάλες δυνάμεις όταν αυτές βρίσκονταν σε πόλεμο με τους Οθωμανούς και προσπαθούσαν να δημιουργήσουν αναταραχή στο τουρκικό στρατό και οι υπόδουλοι Έλληνες επαναστατούσαν επειδή για χρόνια πίστευαν ότι οι μεγάλες δυνάμεις θα τους βοηθήσουν. Μεμονωμένες εξεγέρσεις που υποκινούνταν από Έλληνες οπλαρχηγούς διαφόρων περιοχών της Ελλάδας που δεν μπορούσαν να υπομείνουν άλλο τον τούρκικο ζυγό.
Οι Έλληνες καθ’ όλη την περίοδο της σκλαβιάς εξεγείρονταν όμως όλες οι εξεγέρσεις είχαν την ίδια κατάληξη. Πνίγηκαν στο αίμα. Είτε γιατί οι δυνάμεις των επαναστατών ήταν λιγοστές είτε γιατί οι μεγάλες δυνάμεις εγκατέλειπαν τους Έλληνες έπειτα από τους δικούς τους ανεπιτυχείς η ακόμα και επιτυχείς πολέμους εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Ας δούμε κάποιες από αυτές τις εξεγέρσεις κατά χρονολογική σειρά.
Δέκα χρόνια μετά την άλωση της Πόλης το 1463, σημειώνεται επαναστατικό κίνημα σε Σπάρτη, Λακεδαίμονα και Αρκαδία με επικεφαλής τους Πέτρο Μπούα, Μιχαήλ Ράλλη και Κροκόδειλο Κλαδά.
Επίσης ο Κροκόδειλος Κλαδάς και οι Μανιάτες αγωνιστές επαναστάτησαν κατά την χρονική περίοδο του έτους 1481. Έφτασαν ως την Ήπειρο κι απελευθέρωσαν την περιοχή της Χιμάρας. Αβοήθητος από τη Δύση, που τον είχε ενθαρρύνει, ο Κλαδάς αιχμαλωτίστηκε, εννέα χρόνια αργότερα, και γδάρθηκε ζωντανός.
Ο Ανδρέας Παλαιολόγος, ο τελευταίος του βυζαντινού οίκου, με σύμμαχο τον Κάρολο Η’ της Γαλλίας απελευθέρωσε την Ήπειρο και μεγάλο μέρος της Θεσσαλίας κατά το έτος 1492. Το κίνημα ήταν μεγάλο με τους Τούρκους να υποχωρούν. Όμως τα χριστιανικά κράτη συμμάχησαν κατά του Καρόλου με αποτέλεσμα αυτός να επιστρέψει στη Γαλλία. Ο Παλαιολόγος έμεινε χωρίς συμμάχους και η επανάσταση «πνίγηκε» στο αίμα με τους Έλληνες να σφάζονται ανηλεώς για πολλά χρόνια μετά.
Επανάσταση σε Κορώνη και Πάτρα με αρχηγούς τον Νικόλαο Μαμωνά-Παλαιολόγο, τον Μιχαήλ Καλόφωνο και άλλους το έτος 1532.
Η συμμαχία Ενετών, Ισπανών και πάπα ώθησε σε νέα επανάσταση. Έτσι ξεσηκώνονται και οι Έλληνες και πολεμούν στο πλευρό τους με αποτέλεσμα την ναυμαχία της Ναυπάκτου το 1571, που τελειώνει με την καταστροφή του τουρκικού στόλου, πράγμα το οποίο δίνει ελπίδες στους ξεσηκωμένους Έλληνες. Μετά την ναυμαχία της Ναυπάκτου εξεγείρονται στην Ήπειρο, στη Μακεδονία και στη νοτιοδυτική Πελοπόννησο. Οι ξεσηκωμένοι εγκαταλείφθηκαν χωρίς βοήθεια για ακόμη μία φορά από τις δυτικές δυνάμεις. Ακολούθησαν σφαγές στην Παρνασσίδα, στη Θεσσαλονίκη, στο Αιγαίο. Οι μητροπολίτες Πατρών και Θεσσαλονίκης κάηκαν ζωντανοί.
Το 1583 οι αρματολοί της Βόνιτσας Θόδωρος Μπούας – Γρίβας και της Ηπείρου Πούλιος, Δράκος και Μαλάμος ελευθέρωσαν Βόνιτσα, Ξηρόμερο, Άρτα και βάδισαν για τα Γιάννενα. Νικήθηκαν όμως και οι περισσότεροι σκοτώθηκαν. Ο Μπούας τραυματισμένος έφυγε στην Ιθάκη, όπου πέθανε υποκύπτοντας στα τραύματά του.
Το 1600 ο Μητροπολίτης Διονύσιος γνωστός ως «Φιλόσοφος η Σκυλόσοφος», ξεσήκωσε τους Έλληνες της Θεσσαλίας. Το κίνημα όμως απέτυχε και ο Μητροπολίτης κατέφυγε στη Ρώμη και μετά στην Ισπανία. Επέστρεψε στη Θεσπρωτία μετά από εννέα χρόνια και προετοίμασε μία ακόμη εξέγερση το 1611 στη Θεσπρωτία και την Ήπειρο, που και αυτή πνίγηκε στο αίμα. Ο Μητροπολίτης συνελήφθη και βρήκε μαρτυρικό θάνατο.
Το έτος 1687 οι Έλληνες ξεσηκώνονται στο πλευρό των Βενετών κατά τον έκτο Βενετοτουρκικό πόλεμο και με τη βοήθεια του Φραντσέσκο Μοροζίνι, διοικητή του Ενετικού στόλου, που ξεκίνησε το 1685 από την Κέρκυρα και ενισχύθηκε από 2000 Έλληνες εθελοντές, ελευθερώνεται ο Μωριάς εκτός από την Μονεμβασιά όπου οι τούρκοι αντιστάθηκαν.. Η ελευθερία αυτή θα κρατήσει μέχρι το 1715. Από τότε οι Ενετοί και ύστερα από την πολιορκία των Αθηνών, που κράτησε έξι μέρες και άφησε ερείπια στην Ακρόπολη σταμάτησαν να έχουν ενεργό ρόλο στις Ελληνικές υποθέσεις.
ΟΡΛΩΦΙΚΑ
Όταν το Σεπτέμβριο του 1768 εξερράγη ο Ρωσοτουρκικός πόλεμος, εξεγέρθηκαν οι χριστιανοί των Βαλκανίων μαζί βέβαια και οι Έλληνες, επειδή η Αικατερίνη Β΄ της Ρωσίας έδωσε στον πόλεμο χαρακτήρα θρησκευτικό κατά του Ισλάμ. Όταν το 1770 οι αδελφοί Ορλώφ έφθασαν στην Ελλάδα, ο μεν Αλέξιος από τη θάλασσα ο δε Θεόδωρος στην Πελοπόννησο, ξεσηκώθηκαν οι Έλληνες στα νησιά αλλά και στην Ήπειρο, τη Στερεά Ελλάδα, στη Θεσσαλία αλλά κυρίως στην Πελοπόννησο. Κύριος υποκινητής της επανάστασης ήταν ο Γεώργιος Παπαζώλης. Ο Θεόδωρος Ορλώφ στην Πελοπόννησο αποφάσισε να καταλάβει την Τριπολιτσά. Κατά τη διάρκεια της πολιορκίας όμως και στη θέση Τρίκορφα στις 29 Μαρτίου 1770, Έλληνες και Ρώσοι ηττώνται από τους Τούρκους.
Αυτή η ήττα σήμανε το τέλος της επανάστασης στην Πελοπόννησο. Οι Έλληνες εγκατέλειψαν ακόμα και τα όπλα τους, οι Ρώσοι όσοι απέμειναν εγκατέλειψαν με πλοία την περιοχή. Την νίκη των Τούρκων ακολούθησε μεγάλη σφαγή με πολλά θύματα. Ανάμεσά τους ο Αρχιεπίσκοπος Άνθιμος και πολλοί άλλοι κληρικοί. Έτσι και αυτή η επανάσταση πνίγηκε στο αίμα.
Ο «πειρατής» Λάμπρος Κατσώνης, με ορμητήριο την Κέα από το 1778 έως το 1793 με αφορμή την καταστροφή του τουρκικού στόλου από τους Ρώσους στην ναυμαχία του Τσεσμέ, κυριαρχεί στο Αιγαίο και προξενεί στον τουρκικό στόλο τεράστιες καταστροφές. Μαζί του και ο Γεώργιος Ανδρίτσος πατέρας του ήρωα Οδυσσέα Ανδρούτσου.
Βεβαίως όλη αυτή την περίοδο εξεγέρσεις, κατά της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, γίνονταν και στην Κρήτη και στη Κύπρο και στα ελληνικά νησιά. Είναι δύσκολο να μιλήσουμε για όλες γιατί εκτός του ότι ήταν πολλές, για κάποιες δεν υπάρχουν λεπτομέρειες από ιστορικές πηγές.
