ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ
Ο Μακρυγιάννης, αγωνιστής της Ελληνικής Επανάστασης, που η στρατιωτική και πολιτική του δράση κάλυψε μια περίοδο σαράντα χρόνων από το 1821 έως το τέλος της Βασιλείας του Όθωνα, ήταν γιός του Δημήτρη και της Βασιλικής Τριανταφύλλου και γεννήθηκε το 1797 στο Κροκύλειο Φωκίδας και πέθανε το 1864 στην Αθήνα. Ονομάστηκε Μακρυγιάννης για το ψηλό του ανάστημα και με αυτό το όνομα αναφέρεται ήδη από την εποχή του αγώνα.
Το 1811 έφηβος ακόμα, βρέθηκε στην Άρτα και ασχολήθηκε με το εμπόριο και όπως λέει στα Απομνημονεύματά του, απόκτησε <<σπίτι, υποστατικά, μετρητά και ομολογίες>>. Παντρεύτηκε το 1825 την Αικατερίνη (Κατίγκω) Σκουζέ και απέκτησε 12 παιδιά, 10 αγόρια και δύο κορίτσια (τέσσερα από τα αγόρια του πέθαναν πριν τον θάνατο του).
Μυήθηκε στην Φιλική Εταιρεία το 1820. Οπλαρχηγός, στρατιωτικός, πολιτικός και συγγραφέας ο Μακρυγιάννης ξεκίνησε τον ένοπλο αγώνα στη μάχη του Σταυρού στα Τζουμέρκα, έλαβε μέρος στην πολιορκία της Άρτας, στην πτώση της Αθήνας, την πτώση του Νεοκάστρου, στην μάχη των Μύλων στην Αργολίδα, στην πολιορκία της Ακρόπολης, όπου και τραυματίστηκε σοβαρά τρεις φορές. Τα τραύματα αυτά τον βασάνισαν ως το τέλος της ζωής του, όμως δεν ανέστειλαν τη συμμετοχή του στην τελευταία φάση του αγώνα το 1827 στη μάχη της Καστέλας και του Ανάλατου. Κατά την διάρκεια του εμφυλίου πολέμησε στο πλευρό της κυβέρνησης Γ. Κουντουριώτη εναντίων των <<ανταρτών>> και του απονεμήθηκε αρχικά ο βαθμός του χιλίαρχου και το 1824 ο βαθμός του Αντιστράτηγου και στο τέλος του ίδιου χρόνου ο βαθμός του Στρατηγού.
Mετά την άφιξη του Καποδίστρια ο κυβερνήτης τον διόρισε <<Γενικόν Αρχηγόν της Εκτελεστικής Δυνάμεως της Πελοποννήσου>> με έδρα το Άργος. Κατά την περίοδο αυτή και συγκεκριμένα από τις 26 Φεβρουαρίου 1829 άρχισε να γράφει τα Απομνημονεύματά του και για την απόφαση αυτή μας λέει χαρακτηριστικά: << Για να μην τρέχω εις τους καφενέδες και σε άλλα τοιούτα που δεν τα συνηθώ (ήξερα ολίγον γράψιμον, ότι δεν είχα πάγει εις δάσκαλο από τα αίτια όπου θα ξηγηθώ, μην έχοντας τους τρόπους), περικαλούσα τον έναν φίλον και τον άλλον και μ’ έμαθαν κάτι περισσότερον εδώ εις Άργος, όπου κάθομαι άνεργος. Αφού λοιπόν καταγίνηκα ένα δύο μήνες να μάθω ετούτα τα γράμματα όπου βλέπετε, εφαντάστηκα να γράψω τον βίον μου, όσα έπραξα εις την μικρή μου ηλικία και όσα εις την κοινωνία όταν ήρθα σε ηλικία, και όσα δια την πατρίδα μου>>.
Από το 1831 άρχισε να αντιτίθεται στον Καποδίστρια και μετά την δολοφονία του εντάχθηκε στο στρατόπεδο των <<Συνταγματικών>>. Αργότερα η άφιξη του Όθωνα χαιρετίστηκε από τον Μακρυγιάννη, όμως πολύ γρήγορα οι ελπίδες του διαψεύστηκαν. Από το 1933 και για πολλά χρόνια εκλεγόταν συνεχώς δημοτικός σύμβουλος του Δήμου Αθηναίων και ασκούσε , στα μέτρα του εφικτού, αυστηρή κριτική για τις παραλείψεις και τις αυθαιρεσίες της διοίκησης. Έτσι στην προετοιμασία του κινήματος της 3ης Σεπτεμβρίου 1843 ο ρόλος του Μακρυγιάννη υπήρξε σημαντικός. Το 1852 κατηγορήθηκε ότι σχεδίαζε την <<ανατροπή των καθεστώτων και την δολοφονίαν του Βασιλέως>>. Αρχικά φυλακίστηκε φρουρούμενος σε δωμάτιο του σπιτιού του και τον Μάρτιο του 1853 σε μια προκατασκευασμένη δίκη, καταδικάστηκε σε θάνατο, η ποινή του μετατράπηκε σε ισόβια και τον Σεπτέμβριο του επόμενου χρόνου του δόθηκε χάρη και αποφυλακίστηκε. (Στρατηγού Μακρυγιάννη Απομνημονεύματα, η ζωή και το έργο του ,Β. ΣΦΥΡΟΕΡΑΣ)
Παραθέτω εδώ την τελευταία παράγραφο από τον πρόλογό του, στα Απομνημονεύματα: Δια όλα αυτά γράφω εδώ. Ώς άνθρωπος μπορώ να πεθάνω και ή τα παιδιά μου, ή άλλος τα αντιγράψη, για να τα βγάλη εις φως, πρώτο τους ανθρώπους, όπου γράφω μ΄αγανάχτησιν αναντίον τους, να βάνη της πράξες του καθενού και τ’ όνομά του με καλόν τρόπον, όχι με βρισιές, δια να χρησιμεύουν αυτά όλα εις τους μεταγενέστερους και να μάθουν να θυσιάζουν δια την πατρίδα τους και την θρησκείαν τους περισσότερη αρετή, να ζήσουν ως άνθρωποι σ΄αυτήν την πατρίδα και μ΄αυτήν την θρησκείαν. Χωρίς αρετή και πόνο εις την πατρίδα και πίστη εις την θρησκεία τους έθνη δεν υπάρχουν. Και προσοχή να μην τους απατάγη η ΄διοτέλεια. Και αν σκοντάψουν, τότε εις τον κρεμνόν θα πηγαίνουν, καθώς το πάθαμεν εμείς. – Όλο εις τον κρεμνόν κυλάμε κάθε μέρα. ‘Όταν λοιπόν βγη αυτό το χειρόγραφον εις το φως, διαβάζοντάς το όλο οι τίμιοι αναγνώστες, αρχή και τέλος, τότες έχουν το δικαίωμα να κάμη ο καθείς των την κρίση του είτε υπέρ, είτε κατά.
Και από την τελευταία παράγραφο των Απομνημονευμάτων του ξεχώρισα το παρακάτω: Γράφουν σοφοί άντρες πολλοί, γράφουν τυπογράφοι ντόπιοι και ξένοι διαβασμένοι για την Ελλάδα – ένα πράμα μόνον με παρακίνησε κ’ εμένα να γράψω, ότι τούτην την πατρίδα την έχομεν όλοι μαζί, και σοφοί κι’ αμαθείς και πλούσιοι και φτωχοί και πολιτικοί και στρατιωτικοί και οι πλέον μικρότεροι άνθρωποι, όσοι αγωνιστήκαμεν, αναλόγως ο καθείς, έχομεν να ζήσωμεν εδώ. Το λοιπόν δουλέψαμεν όλοι μαζί, να την φυλάμεν κι’ όλοι μαζί και να μην λέγη ούτε ο δυνατός <<εγώ>>, ούτε ο αδύναμος. Ξέρετε πότε να λέγη ο καθείς <<εγώ>>; Όταν αγωνιστή μόνος του και φκειάση, ή χαλάση, να λέγη εγώ, όταν όμως αγωνίζονται πολλοί και φκειάνουν, τότε να λένε <<εμείς>> είμαστε εις το <<εμείς>> κι’ όχι εις το <<εγώ>>…….
