Γιάννης Οικονόμου,
1933 – 2019
Ο Παλληνιώτης στρατηγός, συγγραφέας, ο άνθρωπος.
Της Μαρίας Οικονόμου
Ο Γιάννης Οικονόμου γεννήθηκε στις 17 Ιούλιου 1933 στην Παλλήνη, ανήμερα της Αγίας Μαρίνας και έφυγε λίγες μέρες μετά τα 86α γενέθλιά του στις 25 Ιουλίου 2019 πλήρης ημέρων. Αυτά τα 86 χρόνια της ζωής του ήταν γεμάτα εμπειρίες και επιτεύγματα. Ήταν το όγδοο παιδί του Αναστασίου και της Ελένης Οικονόμου, έγγαμος επί 54 χρόνια με την Φιλιώ Οικονόμου και πατέρας 2 παιδιών, της Μαρίας και του Τάσου και παππούς 2 εγγονιών, του Γιάννη και της Ιλένιας. Ήταν απόφοιτος της Σχολής Ευελπίδων, της Ανώτατης Σχολής Πολέμου, της Σχολής Εθνικής Αμύνης, καθώς και άλλων σχολών της Ελλάδας, της Αμερικής και της Γερμανίας. Υπηρέτησε σε σημαντικές διοικητικές και επιτελικές θέσεις του ελληνικού στρατού καθώς και σε στρατηγεία του ΝΑΤΟ της Ιταλίας από το 1976 έως το 1978 και του Βελγίου από το 1982 έως το 1985. Για την επιτυχία στο έργο του τιμήθηκε με παράσημα και ευφήμους μνείες από τις ελληνικές και συμμαχικές αρχές. Αποστρατεύθηκε με τον βαθμό του Υποστράτηγου. Ο Γιάννης Οικονόμου διετέλεσε με επιτυχία επί 8ετία πρόεδρος του συλλόγου παλαιών κατοίκων Παλλήνης «ο Παλληνεύς», εκλέχτηκε δημοτικός σύμβουλος Παλλήνης επί 2 τετραετίες 1998 – 2006 και πρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου τη διετία 2005 -2006.
Ο Γιάννης Οικονόμου μετά την αποστρατεία του ξεκίνησε να ασχολείται με την έρευνα και τη μελέτη της ιστορίας της Παλλήνης συγγράφοντας και εκδίδοντας το 1994 το βιβλίο «Η ΠΑΛΛΗΝΗ (ΤΟ ΧΑΡΒΑΤΙ) ένας τόπος, δυο ιστορίες…». Το βιβλίο αποτελεί την ιστορική ταυτότητα του τόπου και μεταξύ άλλων έχει αποσπάσει επαίνους της αρχαιολογικής εταιρείας, ακαδημαϊκών και καθηγητών πανεπιστημίων. Το 2005 ο Γιάννης Οικονόμου εκδίδει το δεύτερο βιβλίο του «Καλώς ήρθες κυρ Αλέξανδρε», στο οποίο εξιστορείται ο άγνωστος έως τότε δεσμός φιλίας του Παπαδιαμάντη με το Χαρβάτι, όπως ήταν άλλωστε η τότε ονομασία της σημερινής Παλλήνης. Με αυτό το βιβλίο κατάφερε να επιβεβαιώσει με γραπτές αποδείξεις την ιστορική παράδοση που κληρονομήσαμε από τους παππούδες μας, σύμφωνα με την οποία, ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, αυτός ο γίγαντας των ελληνικών γραμμάτων, διατηρούσε στενό φιλικό δεσμό με την Παλλήνη. Αυτή η -κατά κάποιο τρόπο – ανακάλυψή του, προκάλεσε το έντονο ενδιαφέρον των «Παπαδιαμαντιστών», των εκατοντάδων δηλαδή πνευματικών ανθρώπων που μελετούν για πολλά χρόνια τώρα τη ζωή και το λογοτεχνικό έργο του μεγάλου Σκιαθίτη συγγραφέα, ακριβώς επειδή έφερε στο φως μια άγνωστη πτυχή της ζωής του «Μέγιστου των Ελλήνων διηγηματογράφων» όπως αποκαλούν τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη. Το τρίτο βιβλίο του Γιάννη Οικονόμου με αναφορά στη Παλλήνη και τίτλο «το Αγρόκτημα» κυκλοφόρησε το 2012 και μεταφράστηκε στα γαλλικά. Εκεί αποκαλύπτονται σημαντικά πρόσωπα, Γάλλοι διπλωμάτες και ιδιοκτήτες, οι οποίοι έπαιξαν ρόλο όχι μόνο στη πορεία της πόλης μας αλλά και της χώρας μας κατά την επανάσταση του 1821.
Ο Γιάννης Οικονόμου ήταν πολυσχιδής προσωπικότητα, Υποστράτηγος ε.α., δημοτικός σύμβουλος και πρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου, πρόεδρος και εν συνεχεία επίτιμος πρόεδρος του συλλόγου Παλλήνης «ο Παλληνεύς», συγγραφέας, αρθρογράφος, μελετητής, στοργικός σύζυγος, λατρεμένος πατέρας, τρυφερός παππούς και πιστός φίλος. Ήταν ευγενικός, έξυπνος, ανιδιοτελής, δίκαιος ενώ έχριζε σεβασμού και εκτίμησης των συνανθρώπων του. Όταν όμως ο ίδιος κλήθηκε να ιεραρχήσει τις δεσμευτικές για τη ζωή του σχέσεις, η απάντηση ήταν μια: «δίνω προτεραιότητα στην οικογένειά μου, το στρατό και στην πόλη μου την Παλλήνη» στην οποία αφιέρωσε μεγάλο μέρος της καθημερινότητας και της ενέργειάς του για πάνω από 30 χρόνια, από την αποστρατεία του το 1986 έως και την ημέρα που έκλεισε τα μάτια του το 2019 δεν σταμάτησε να ερευνά, να αποτυπώνει την έρευνα του σε χαρτί και να συνεχίζει απρόσκοπτα την προσπάθεια. Η έρευνά του, ή όπως ο ίδιος την χαρακτήριζε, «η λεπτομερής διερεύνηση της ιστορίας» ήταν αδιάκοπη και πολυετής σε βιβλιοθήκες, αρχεία εφημερίδων, αρχεία του κράτους, μουσεία, ιστορικά και ερευνητικά κέντρα εκκλησίες και νεκροταφεία. Και παντού υπήρχε η ίδια αγωνία, ενθουσιασμός και πολλές φορές απογοήτευση.
Για εμένα ο πατέρα μου ήταν, μια ανεξάντλητη πηγή έμπνευσης, αγάπης, εμπιστοσύνης και στήριξης. Ήταν το πρότυπο του πολίτη, πιστός στις αρχές δικαίου, σεβασμού και αξιοπρέπειας, ενώ έντονα τον χαρακτήριζε η ανθρωπιά και η καλοσύνη.
Προσπαθήσαμε και εγώ και ο αδελφός μου, όλα αυτά τα χρόνια να τον βοηθήσουμε σε αυτό το έργο ζωής που είχε αναλάβει, όχι διότι ήταν πατέρας μας, αλλά γιατί το πάθος που τον διέκρινε με ό,τι καταπιανόταν ήταν μεταδοτικό. Η Παλλήνη για εμάς ήταν ο τόπος που γεννήθηκαν, ζήσαν και πέθαναν οι πρόγονοί μας, ήταν ο τόπος καταγωγής μας και η πηγή έμπνευσης του πατέρα μας για τις ιστορίες που μας διηγείτο ως παιδιά το βράδυ για να κοιμηθούμε. Σε όποιο μέρος του κόσμου και εάν βρισκόμασταν ζητούσαμε να μας διηγηθεί τις ιστορίες από τις γιορτές στο Χαρβάτι, να μας πει την ιστορία τότε που ο παππούς ο Τάσος πήγαινε και έμενε στη καλύβα στα αμπέλια στη Μάριζα και κυνηγούσε λαγούς τους οποίους και ο πατέρας μου, ως παιδάκι, πήγαινε στη γιαγιά Ελένη για να τους μαγειρέψει. Ο παππούς ο Τάσος που ως πρόεδρος της κοινότητας, είχε δημιουργήσει φιλικούς δεσμούς με τον πρωθυπουργό Ντίνο Τσαλδάρη και τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, υπουργό Δημοσίων Έργων τότε, που έφερε το ηλεκτρικό ρεύμα στη Παλλήνη (το πρώτο χωριό των Μεσογείων που ρευματοδοτήθηκε). Ιστορίες για το πως εκείνα τα χρόνια πάλευαν με τα χιόνια τον χειμώνα, πως κάνανε βουτιές στη στέρνα στο περιβόλι (έναντι του δημοτικού σχολείου σήμερα) για να δροσιστούν τις ζεστές μέρες του καλοκαιριού. Και οι αφηγήσεις είχαν ήχους, εικόνες και χρώματα. Τι θόρυβο έκαναν όταν σκάγανε τα κολοκυθάκια το βράδυ καθώς μεγαλώνανε. Τι αστεία έκαναν τα 8 αδέλφια, τα γέλια και τα πειράγματα. Πόσες εικόνες από τον τόπο του, με τόση αγάπη και νοσταλγία δοσμένες, που ενώ δεν είχαμε ζήσει στην Παλλήνη στην αρχή της ζωής μας καθώς τον ακολουθούσαμε σε όλη την Ελλάδα και Ευρώπη λόγω των στρατιωτικών μεταθέσεων που του υπαγόρευε η καριέρα του, νοιώθαμε ότι εδώ είναι ο τόπος μας. Και όταν έκλεισε το μεγάλο για αυτόν κεφάλαιο της ζωής του, ο στρατός, ξεκίνησε για όλους μας το ταξίδι στην ιστορία του τόπου μας.
Συγκεντρώναμε πηγές, ταξίδευα στη Γαλλία για να μεταφέρω το αρχείο των Γάλλων διπλωματών και περνάγαμε ώρες στην μετάφραση και αποκωδικοποίηση των χειρόγραφων του 19ου αιώνα. Πολύτιμα πληροφοριακά στοιχεία αντλήθηκαν από τους διπλωματικούς φακέλους με τα 160 έγγραφα των Γάλλων διπλωμάτων που υπήρξαν πρωταγωνιστές της νεότερης ιστορίας της πόλης μας και τους οποίους προμηθευτήκαμε το 1992 με ειδική άδεια πρόσβασης από το υπουργείο εξωτερικών της Γαλλίας στο Παρίσι. Τον άκουγα να διηγείται με όλο τον ενθουσιασμό του μια νέα αποκάλυψη σε κάποια παλιά εφημερίδα, σε κάποια επιστολή, σε ένα διήγημα, σε μια αφήγηση, σε μια ανάμνηση. Πολλές φορές, προκαλούσα την διήγηση μόνο και μόνο για να τον ακούω να μιλάει.
Δεν είναι καθόλου εύκολο να γράψω για τον πατέρα μου, το έργο του και για τα συναισθήματα του κάτω από το βάρος όλης αυτής την κληρονομίας που έχει αφήσει, σε εμάς τα παιδιά του αλλά και σε όλους τους κατοίκους αυτής της πόλης. Για αυτό το λόγο θα τον αφήσω να μιλήσει ο ίδιος, παραθέτοντας ένα απόσπασμα από τον πρόλογο και τον επίλογο του τέταρτου και τελευταίου ανέκδοτου βιβλίου του, αυτή τη φορά για τη ζωή του και τις μνήμες του οι οποίες, ως δια μαγείας, είναι συνυφασμένες με τον τόπο του, την Παλλήνη.
«Τώρα που η πορεία της ογδοντάχρονης ζωής μου διέγραψε σχεδόν ολόκληρη την τροχιά της και βαδίζει προς το τέρμα της, ένοιωσα έντονη την ανάγκη να την ακολουθήσω και πάλι νοερά από την αφετηρία της και να γράψω όλα όσα είδα και έμαθα σε αυτά τα ογδόντα τρία χρόνια μου. Κι ω! του θαύματος. Από την αρχή ακόμα τούτου του δύσκολου εγχειρήματος αισθάνθηκα να με πλημμυρίζει ένας χείμαρρος εντόνων αναμνήσεων.
Λες και ήταν χτες…
Και μοναδικός σκοπός αυτής της μεγάλης αναδρομής στο παρελθόν μου είναι να μάθουν τα εγγόνια μου ποιος ήταν ο πάππους τους και να κρίνουν τα ίδια αν πρέπει η όχι να είναι περήφανα γι’ αυτόν.
….Δοξάζω τον θεό γιατί πρόλαβα, τώρα στο τέλος του βίου μου να διηγηθώ όσα έζησα στη διάρκεια του. Κι όσον αφορά τις απόψεις μου, τις κρίσεις μου και τα σχόλια μου, πιστεύω ότι είναι σωστά. Φυσικά κάποιος μπορεί να τα δεχτεί ή όχι αλλά αυτό δεν σημαίνει και αμφισβήτηση της αλήθειάς όσων έγραψα.»
Στην εκδήλωση τιμής στην προσωπικότητα και το συγγραφικό έργο του Γιάννη Οικονόμου από τη Δημοτική Αρχή του Δήμου Παλλήνης που πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 22 Σεπτεμβρίου 2013 στο Πολιτιστικό Κέντρο Γέρακα ο δήμαρχος κος Θανάσης Ζούτσος αναφερόμενος στο έργο του Γιάννη Οικονόμου είπε «σήμερα που είναι αναγκαίο όσο ποτέ να κρατήσουμε τις ιστορικές μνήμες ζωντανές για την τοπική μας ιστορία, το έργο του Γιάννη Οικονόμου αποτελεί την κύρια αν όχι την μοναδική πηγή έρευνας και καταγραφής της ιστορίας της Παλλήνης, μοναδικό σημείο αναφοράς για την ταυτότητα, την καθημερινή ζωή, και τις ανθρώπινες σχέσεις στο Χαρβάτι, τη σημερινή Παλλήνη.» «Πρέπει να γνωρίσουμε την ιστορία μας για να πορευόμαστε με σιγουριά στο μέλλον, άνθρωποι, λαοί, κοινωνίες που δεν θυμούνται η δεν αξιολογούν την ιστορία τους δεν μπορούν να έχουν μέλλον».
Ο Γιάννης Οικονόμου, στην ίδια εκδήλωση, δήλωσε ότι «την προσφορά του τη θεωρεί καθήκον και υποχρέωση προς την γενέτειρά του» για την οποία εργάστηκε με σύνεση και προσήλωση για το παρόν της μέσα από τις θέσεις της τοπικής αυτοδιοίκησης που κατείχε. Είχε όμως ένα όραμα, όλες αυτές οι ιστορίες που άκουγε μικρός για τον τόπο του, να τις ερευνήσει και εάν κατάφερνε, να αποδείξει την αλήθεια τους. Να πάει πέρα από το σήμερα και μέσα στο χρόνο και να εντοπίσει τις ρίζες τούτου του τόπου. Και το πέτυχε. Χρησιμοποιώντας την έρευνα του στα κείμενα της αρχαίας και νέας ελληνικής γραμματείας ως σκαπάνη και την παράδοση ως πυξίδα, χάρισε ανιδιοτελώς στον τόπο του, την Παλλήνη την λεπτομερή και απολυτά τεκμηριωμένη ιστορία της, και κατ’ επέκταση το μέλλον της.
