Ῥέων ὁ χρόνος ἀκάθεκτα καὶ ἀεί τι κινούμενος παρασύρει καὶ παραφέρει πάντα τὰ ἐν γενέσει καὶ ἐς βυθὺ ἀφανείας καταποντοῖ ὅπου μὲν οὐκ ἄξια λιθιου πράγματα, ὅπου δὲ μεγάλα τε καὶ ἄξια μνήμης, καὶ τά τε ἄδηλα φύων κατὰ τὴν τραγῳδίαν καὶ τὰ φανέντα ἀποκρυπτόμενος. ἀλλ’ ὅ γε λόγος ὁ τῆς ἱστορίας ἔρυμα καρτερώτατον γίνεται τῷ τοῦ χρόνου ῥεύματι καὶ ἵστησι τρόπον τινὰ τὴν ἀκάθεκτον τούτου ῥοὴν καὶ τὰ ἐν αὐτῷ γινόμενα πάντα, ὁπόσα ὑπερείληφε, ξυνέχει καὶ περισφίγγει καὶ οὐκ ἐᾷ διολισθαίνειν εἰς λήθης βυθούς. ταῦτα δὲ διεγνωκυῖα ἐγὼ Ἄννα, θυγάτηρ μὲν τῶν βασιλέων Ἀλεξίου καὶ Εἰρήνης, πορφύρας τιθήνημά τε καὶ γέννημα, οὐ γραμμάτων οὐκ ἄμοιρος, ἀλλὰ καὶ τὸ Ἑλληνίζειν ἐς ἄκρον ἐσπουδακυῖα ………………….
Αλεξιάς-Προοίμιο-Άννα Κομνηνή
Η Άννα Κομνηνή , γιατρός και ιστορικός ,λόγια της εποχής της – υπήρξε μία από τις σημαντικότερες μορφές της βυζαντινής αυτοκρατορίας κατά τον 12ο αιώνα.
Γεννήθηκε την 1η Δεκεμβρίου 1083 και ήταν το πρωτότοκο παιδί του Αλέξιου Α΄ Κομνηνού και της αυτοκράτειρας Ειρήνης Δούκενας και εγγονή της Άννας Δαλασσηνής.
Γεννήθηκε στην Πορφύρα στο ανάκτορο της Κωνσταντινούπολης ,όπου γεννιούνταν τα παιδιά των αυτοκρατόρων.
Το 1091 μνηστεύεται τον Κωνσταντίνο Δούκα, γιο του αυτοκράτορα Μιχαήλ Ζ΄ ενώ, μετά τον θάνατο του Κωνσταντίνου Δούκα, το 1097, παντρεύεται τον Νικηφόρο Βρυέννιο.
Σαν χαρακτήρας η Άννα είναι δυναμική ,τολμηρή, πολύ μορφωμένη και φιλόδοξη , μία προσωπικότητα ξεχωριστή .Από μικρή διψά για μόρφωση και δόξα και την επιδιώκει .
Όταν πεθαίνει ο πατέρας της -1118- οργανώνει συνωμοσία μαζί με την μητέρα της εναντίον του αδελφού της Ιωάννη, η οποία απέτυχε λόγω της άρνησης του συζύγου της να μετέχει σ΄ αυτήν.
Δεν έγινε αντιβασιλέας στο πλευρό του συζύγου της ,αν και το δικαιούταν γιατί ήταν το πρώτο παιδί των γονιών της.( το αυτοκρατορικό στέμμα το είχε από την γέννησή της ).
Το 1137 πεθαίνει ο σύζυγός της Νικηφόρος Βρυένιος και η Άννα αποσύρεται στην Αγία Μονή Κεχαριτωμένης στην Κωνσταντινούπολη, όπου και γράφει μεταξύ των ετών 1137 και 1148 την Αλεξιάδα.
Στο ιστορικό της έργο Αλεξιάς διακρίνεται η μεγάλη και σοβαρή παιδεία που είχε λάβει καθώς επίσης ο θαυμασμός για τον πατέρα της.
Η Αλεξιάς ,έργο -εγκώμιο στην πολεμική δράση του Αλέξιου του Α΄, αποτελείται από 15 βιβλία , είναι πολύ σημαντική και πολύτιμη πηγή για την Α΄ Σταυροφορία, με πληροφορίες πολύ διαφορετικές από αυτές που δίνονται από τους ιστορικούς της Δύσης. Περιγράφεται η άνοδος των Κομνηνών στην εξουσία της αυτοκρατορίας οι πόλεμοι του Αλέξιου του Α΄ με εχθρούς από Δύση και Ανατολή , δολοπλοκίες και συνωμοσίες εναντίων του Αλέξιου η διπλωματική του ικανότητα, οι σχέσεις του με την εκκλησία ο θάνατος του και η μάχη για την διαδοχή στον θρόνο. Η Άννα περιγράφει μία από της σημαντικότερες περιόδους για το Βυζάντιο και της Ευρώπη ( αναλύει το οριστικό σχίσμα ανάμεσα στην ορθόδοξη και την καθολική εκκλησία, την διαμάχη μεταξύ Δυτικής Ευρώπης και Μέσης Ανατολής).
Η Αλεξιάς έχει γραφεί μετά από αναλυτική ιστορική έρευνα της Άννας ,περιλαμβάνει επίσημα αρχεία του βυζαντινού κράτους όπως επιστολές αυτοκρατόρων και αρχεία στρατιωτικών εκστρατειών .
Χρησιμοποιεί αττικίζουσα γλώσσα και έχει σαν πρότυπο τον Θουκιδίδη και τον Πολύβιο, φανερώνοντας με την γραφή της την ευρεία της γνώση και το συγγραφικό της ταλέντο.
Γι΄ αυτό άλλωστε επηρεάζει πολλούς μεταγενέστερους συγγραφείς ( Γεώργιος Τορνίκης ,Κωνσταντίνος Καβάφης κ.α.)
Όταν πέθανε το 1148 τάφηκε στην Μονή Παμμακαρίστου όπου είχε ταφεί και ο πατέρας της.
Ο Κωνσταντίνος Καβάφης είχε αφιερώσει στην Άννα Κομνηνή το ομώνυμο ποίημα, δημοσιευμένο το 1920.
Άννα Κομνηνή
Στον πρόλογο της Αλεξιάδος της θρηνεί,
για την χηρεία της η Άννα Κομνηνή.
Εις ίλλιγον είν’ η ψυχή της. «Καὶ
ῥείθροις δακρύων» μας λέγει «περιτέγγω
τοὺς ὀφθαλμούς….. Φεῦ τῶν κυμάτων» της ζωής της,
«φεῦ τῶν ἐπαναστάσεων». Την καίει η οδύνη
«μέχρις ὀστέων καὶ μυελῶν καὶ μερισμοῦ ψυχῆς».
Όμως η αλήθεια μοιάζει που μια λύπη μόνην
καιρίαν εγνώρισεν η φίλαρχη γυναίκα·
έναν καημό βαθύ μονάχα είχε
(κι ας μην τ’ ομολογεί) η αγέρωχη αυτή Γραικιά,
που δεν κατάφερε, μ’ όλην την δεξιότητά της,
την Βασιλείαν ν’ αποκτήσει· μα την πήρε
σχεδόν μέσ’ απ’ τα χέρια της ο προπετής Ιωάννης.
Οι τελευταίες λέξεις στην Άννα.
“Ακάθεκτος κυλάει ο χρόνος και στην αέναη κίνησή του παρασύρει και αλλάζει τα πάντα και τα καταποντίζει στο βυθό της αφάνειας…… ………………………….. Αυτή τη διαπίστωση έχω κάμει εγώ, η Άννα, κόρη των βασιλέων Αλεξίου και Ειρήνης, πορφυρογέννητη και πορφυροθρεμμένη, όχι άμοιρη γραμμάτων, αλλά με σοβαρότατη σπουδή των ελληνικών…” ( Αλεξιάδα, Άννα Κομνηνη).
